İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, salı günü yaptığı bir röportajda eski sağcı milletvekili Sharon Gal’den “vaat edilmiş topraklar” muskasını kabul ederken, bunun “Büyük İsrail hayaliyle çok fazla uyum sağladığını” söyledi.
Netanyahu’nun sözleri, bu açıklamaları kendi egemen topraklarına tehdit olarak gören birçok Arap ülkesinden tepki topladı.
“Büyük İsrail” kavramı farklı yorumlara sahip olmakla birlikte, uzun süredir aşırı-sağcı İsrailliler tarafından dile getiriliyor.
Middle East Eye’ın haberine göre genellikle Filistin, Lübnan ve Ürdün’ün yanı sıra Suriye, Irak, Mısır ve Suudi Arabistan’ın önemli bölümlerini kapsayacak şekilde toprak genişlemesi vizyonu olarak anlaşılıyor.
Daha dar bir kullanımda ise 1967’de İsrail’in işgal ettiği topraklara atıf yapılıyor: Filistin toprakları, Suriye’deki Golan Tepeleri ve Mısır’ın Sina Yarımadası.
KÖKENİ NEREDEN GELİYOR?
“Büyük İsrail” kavramı, siyasi Siyonizmin kurucusu olarak bilinen Theodor Herzl tarafından da ele alınmıştı. Herzl, günlüklerinde Yahudi devletinin “Mısır’ın Deresi’nden Fırat Nehri’ne kadar” uzanması gerektiğini yazmıştı.
Harita: Middle East Eye
ZAMANLA NASIL DEĞİŞTİ?
1948’de İsrail Devleti kurulduğunda ülkenin sınırları tanımlı değildi.
1967’deki Altı Gün Savaşı sırasında İsrail, Gazze Şeridi, Batı Şeria, Suriye’deki Golan Tepeleri ve Mısır’daki Sina Yarımadası’nı işgal etti.
Bu, İsrail’in topraklarını genişletmeye yönelik ilk büyük askeri hamlesi oldu. Sina, daha sonra imzalanan barış anlaşmasıyla Mısır’a geri verildi, ancak Golan Tepeleri İsrail tarafından ilhak edildi.
Savaş, özellikle dini Siyonistler arasında “Büyük İsrail” fikrine yeniden ilgi doğurdu.
Altı Gün Savaşı’nın ardından kurulan “Büyük İsrail Hareketi” adlı siyasi parti, 1970’lerin sonuna kadar aktif kaldı. Parti, ele geçirilen toprakların korunması ve buralara Yahudi vatandaşların yerleştirilmesini savunuyordu.
MEVCUT İSRAİL HÜKÜMETİ NE DİYOR?
2022’de göreve başlayan mevcut İsrail hükümeti döneminde “Büyük İsrail” referansları daha sık gündeme gelmeye başladı.
Geçen yıl yayımlanan bir belgeselde, Maliye Bakanı Bezalel Smotrich İsrail sınırlarının Şam’ı da kapsayacak şekilde genişletilmesi gerektiğini savundu.
HANGİ ÜLKELERİ DAHİL EDİYORLAR?
Smotrich, İsrail’in zamanla yalnızca tüm Filistin topraklarını değil, aynı zamanda Ürdün, Lübnan, Mısır, Suriye, Irak ve Suudi Arabistan’ın bir kısmını da içine alacak şekilde büyüyeceğini söyledi.
“Yazılıdır ki Kudüs’ün geleceği Şam’a kadar genişlemektir” diyerek “Büyük İsrail” ideolojisini dile getirdi.
Smotrich daha önce de 2023’te Paris’te bir Likud aktivisti için düzenlenen anma töreninde benzer fikirler öne sürmüştü. İsrail’in Ürdün’ü de kapsayan bir haritası önünde konuşurken “Filistin halkı diye bir şey yoktur” ifadelerini kullanmıştı.
Diğer bakanlar ve milletvekilleri de Gazze Şeridi’ndeki Filistinlilerden “toprak alınmasını” açıkça savundu.
Gazza’de devam eden soykırım sırasında, bir İsrail askeri üniformasında “Büyük İsrail” haritası yamasıyla görüntülendi. TRT World
NETANYAHU’NUN HAYALE BAĞLILIĞI
Son olarak bu hafta Netanyahu, bu hayale olan bağlılığını açıkça yeniden teyit etti.
Netanyahu’nun bu sözleri, İsrail’in halihazırda Batı Şeria, Gazze Şeridi ve Lübnan ile Suriye’nin güneyinin bazı bölgelerindeki askeri işgali sürerken geldi.